پنج فضیلت از حضرت باقر(علیهالسلام)
صدها کتاب هم نمیتواند فضیلتهای امام پنجم ما، حضرت باقرالعلوم(علیهالسلام) را بازگو کند. اما میتوان تنها گوشهای از آن را گرفت و از آن به عنوان راهنمای راه سعادت و بندگی استفاده کرد.ایام ولادت ائمه(علیهمالسلام) روزهایی است که میتوان بیشتر درباره آن بزرگ مردان بندگی و عبودیت تحقیق و مطالعه داشت تا با سیره آنان آشنا شد، راه سعادت را شناخت و آن را طی کرد.
۱- دوام بر ذکر الهی
۲- کار و تلاش یا عبادت خدا
۳- صبر و بردباری در برابر ناملایمتها
۴- پایداری و ثبات قدم
۵- انفاق و بخشش به نیازمندان
ماه عظیم خدا
در زبان روایات هرگز به موردی بر نمیخوریم که به گزاف چیزی یا و قتی را بزرگ و عظیم شمرد، بلکه عظیم شمردن از نظر روایات بر اساس حرمت و عظمت چیزی، مکانی یا زمانی است. از میان زمانهایی که عظیم خوانده شده، آن مقدار که روایات را کاویدهام تنها ماه مبارک رمضان و ماه رجب است.
بر اساس آنچه در روایات آمده، همان طور که حضرت باری تعالی از میان خلق خود برگزیدگانی دارد، از میان زمانها نیز ماهها و روزها و پاره وقتهایی را برگزیده است، از جمله موردی که رسول خدا درباره آن فرموده است:
إن اللَّه عز وجل اختار من الشهور شهر رجب و شعبان و شهر رمضان …؛ خدای - عز وجل - ماه رجب وماه شعبان و ماه مبارک رمضان را از میان ماهها برگزید.
در جایی دیگر میخوانیم:
الشهر الحرام العظیم؛ [همان] ماه حرام بزرگ.
نیز حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم درباره این ماه فرموده است:
شهر اللَّه العظیم شهر رجب؛ ماه بزرگ خدا، ماه رجب.
همان طور که پیشتر خواندیم، ماه رجب یکی از ماههایی است که از یک سو در شمار ماههای حرام است و از دیگر سو جزء سه ماه برگزیده خداست. در این جا بحثی ظریف پیش میآید آیا ماه رجب برتر است یا ماه مبارک رمضان؟ در این باره روایاتی وارد شده که به لحاظ رعایت اختصار، از پرداختن به آن پرهیز کرده، به این بیان بسنده میشود که این ماه دربردارنده فضیلتها و برتریهای بسیاری است، از جمله این که برگزیده خدا و ماه حرام است. وانگهی تا آن جا که روایات را دیدهام، تنها درباره این ماه و ماه مبارک رمضان تعبیر «عظیم» به کار رفته است. البته برگزیدگان، خود دارای مراتبی هستند، اما در هر حال تمام آنها فینفسه فرصتی طلایی و مغتنم هستند که نباید آنها را از دست داد.
توجه داشته باشیم که مقایسه این ماه با طلا تنها و تنها از آن روست که مثالی بهتر و به ذهن نزدیکتر وجود ندارد و ذهن دنیایی ما بیش از این را نمیشناسد و لذا چنین فرصتهایی را به طلا تشبیه میکنیم و این در حالی است که موهبتهای الهی در قالب ماههای بزرگ، روزهای بزرگ و … فراتر از تصور و فرصتی فوقالعاده هستند، در حالی که طلا، وسیلهای است برای گذراندن چند روز دنیا.
به یک سخن اگرچه ماه رجب - بهحسب موارد یادشده - من حیث المجموع ویژگیهایی دارد که در ماه شعبان و ماه مبارک رمضان یافت نمیشود، اما بر آن نیستم که ماه رجب را از ماه مبارک رمضان برتر بدانم. البته ماه مبارک رمضان نیز ویژگیهایی دارد که ممکن است در ماه رجب نباشد، اما در هر حال، ماه رجب فرصتی استثنایی است.
تحقق غدیر و دستاوردها - آیت الله سید صادق حسینی شیرازی
نخستین عطا
نخستین عطا و بخششی که انسان میتواند نسبت به دیگران داشته باشد، این است که با خوشرویی با آنان برخورد نماید و بهترین چیزی که طرف مقابل از انسان دریافت میکند، بشاشت و تبسمی است که روی لب انسان نقش میبندد.
انسان آنقدر که از خوشرویی بهرهمند میشود، از بخشش مادی بهره نمیگیرد. چون وقتی انسان با بشاشت و گشادهرویی کسی رو به رو میشود، روحش شاد میشود و از او نشاط و انبساط خاطر میگیرد. و این آسانترین و کم خرجترین بخشش است و هم از این روست که امیرالمؤمنین(ع) میفرمایند:
حُسْنُ الْبِشْرِ اَوَّلُ العَطاءِ و اَسْهَلُ السَّخاءِ؛ شکفتهرویی نخستین عطا و بخشش و آسانترین سخاوت است.
خوشرویی نخستین دریافت معنوی و روحانی از طرف مقابل است و سخاوتی است که برای همه انجام آن مقدور و میسر است و هیچ زحمت و خرجی ندارد.
گشادهرویی و نشاط نه تنها در دیدارها، بلکه باید هموار در تمام ابعاد مراحل زندگی ساری و جاری باشد. در خانه، در محیط کار، در مدرسه، در معاشرتها، در مسافرتها، همیشه و همه جا پسندیده و شایسته و لازم است.
و این یکی از سیرههای پیامبر بزرگ اسلام است. آن حضرت حتی درهنگام سخن گفتن، گفتارشان توأم با تبسم و لبخند بوده است. ابودردا میگوید:
کانَ رَسولُ اللهِ صلی الله علیه و آله اذا حَدَّثَ بِحَدیثٍ تَبَسَّمَ فِی حدیثِهِ؛ شیوة همیشگی رسول خدا(ص) اینچنین بود که هرگاه سخن میگفت، در حین سخن تبسم و لبخند بر لب داشت.
زیبایی اخلاق - حبیب الله فرحزاد
رزق نیکوی الهی پاداش ایثارگران
والَّذِینَ هَاجَرُواْ فِی سَبِیلِ اللَّهِ ثُمَّ قُتِلُواْ أَوْ مَاتُواْ لَیرْزُقَنَّهُمُ اللَّهُ رِزْقًا حَسَنًا وَإِنَّ اللَّهَ لَهُوَ خَیرُ الرزِقِینَ (سوره حج، آیه 58)
و کسانی که در راه خدا هجرت کردند، سپس کشته شدند یا مردند، قطعاً خدا به آنان رزق نیکویی روزی می دهد؛ و مسلماً تنها خدا، بهترین روزی دهندگان است
شأن نزول
?حکایت کرده اند که وقتی مهاجران مکه به مدینه می آمدند، برخی از آنان به مرگ طبیعی از دنیا می رفتند، در حالی که برخی دیگر شربت شهادت می نوشیدند؛ از این رو برخی گمان کردند که تمام فضیلت ها از آنِ مهاجرانی است که شهید شدند. آیۀفوق بدین مناسبت فرود آمد و بیان کرد که هر دو گروه مشمول نعمت الهی هستند
نکته ها و اشاره ها
1- مقصود از «رزق نیکو» در این آیه، هر رزق نیکو و یا رزق نیکویی است که وقتی چشم انسان به آن می افتد، چنان مجذوب آن می شود که نمی تواند دیده از آن برگیرد.
2- برخی از مفسران از این آیه و شأن نزول آن استفاده کرده اند که مهم جان دادن در راه خداست؛ چه از طریق شهادت و چه مرگ طبیعی.
یعنی هر کس در راه خدا بمیرد، مشمول رزق نیکوی الهی می شود.
3- در این آیات پاداشی متناسب با کار مهاجران بیان شده است، آنان که از منزل خود تبعید شدند، خدا منزلی به آنان می دهد که از آن خشنود باشند.
آموزه ها و پیام ها
1- مهاجران راه خدا، پاداش و منزلتی رفیع در نزد خدا دارند.
2- معیار استفاده از نعمت های بهشتی، مرگ طبیعی یا شهادت نیست، بلکه در راه خدا بودن و در این راه جان دادن است.
منبع: تفسیر قرآن مهر جلد سیزدهم صفحه 323
آدم وسواس، عاقل نیست
یکی از مسلمانان، در وضو گرفتن، وسوسه داشت، چندین با اعضاء وضو را میشست، ولی به دلش نمی چسبید و آن را نادرست میخواند و تکرار میکرد.
عبدالله بن سنان میگوید: به حضور امام صادق علیهالسلام رفتم و از او یاد کردم، گفتم: با اینکه او یک مرد عاقل است، در وضو وسوسه میکند.
امام صادق علیهالسلام فرمود: این چه عقلی است که در او وجود دارد، با اینکه از شیطان پیروی میکند؟
گفتم: چگونه از شیطان پیروی میکند؟
فرمود: از او بپرس، این وسوسه کاری از کجا به او روی میآورد؟، خود او جواب خواهد داد که: از کار شیطان است.
چرا که او میداند وسوسه و تزلزل در اراده، از القائات شیطان است، زیرا خداوند (در قران در سوره ناس آیه ۴، ۵) میفرماید: من شر الوسواس الخناس - الذی یوسوس فی صدور الناس