حقوق متقابل
پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله) می فرماید:
یَلْزَمُ الْوالِدَیْنَ مِنَ الْحُقُوقِ لِوَلَدِ هِما ما یَلْزَمُ الْوَلدَ لَهُما مِنَ حُقُوقهِما(1)
ترجمه
همان طوری که فرزندان بر اثر ترک حقوق پدر و مارد مسؤولند پدران و مادران نیز در برابر ترک حقوق فرزندان مسؤولیت دارند.
شرح کوتاه
در دنیا هیچ حقی بدون وظیفه نیست یعنی در کنار هر حقی وظیفه ای وجود دارد و هر اندازه حق بزرگتر باشد وظیفه و مسؤولیت نیز بزرگتر است.
به همین دلیل پدران و مادران که حق بزرگی بر فرزندان خود دارند - حقی که در قرآن مجید همدوش حق پروردگار ذکر شده - مسؤولیت سنگینی نیز در مقابل آنها دارند; آنها باید لحظه ای از تعلیم و تربیت فرزندان غافل نشوند و تا آن جایی که امکان دارند در سازندگی روح و جسم آنها و نگهداری آنان از آلودگی های فکری و اخلاقی بکوشند و غوغای زندگی روزانه آنها را از این وظیفه بزرگ باز ندارد.
1. از کتاب اقوال الائمه.
یکصد و پنجاه درس زندگی - آیت الله ناصرمکارم شیرازی
عطای فاطمه علیها السلام
بهترین و برترین انفاق آن است كه از محبوبترین چیز انفاق شود و انفاقهای فاطمه علیها السلام چنین بود، كه به دو نمونه اشاره می شود.
گلوبند پربركت
پیرمردی خدمت رسول خدا رسید كه لباس كهنه ای پوشیده بود، و از شدت پیری و ناتوانی نمی توانست بر جای خودش قرار گیرد. عرض كرد یا رسول الله! گرسنه ام سیرم كن؛ برهنه ام لباسی به من عطا كن؛ تهیدستم چیزی به من بده.
رسول خدا ص فرمود: من كه اكنون چیزی ندارم ولی تو را به جایی راهنمایی می كنم، شاید حاجتت برآورده شود. سپس پیرمرد ناتوان را به خانه فاطمه هدایت كرد.
او بعد از ورود سلام كرد، حضرت فرمود: كیستی؟ خود را معرفی نمود… فاطمه گلوبندی را كه پسر عمویش به وی اهداء نموده بود، به او داد و فرمود: به فروش رسان و زندگی خودت را بدان اصلاح كن.
پیرمرد بعد از فروختن گردنبند، به بركت عطای فاطمه ع بی نیاز شد.
پیراهن شب عروسی
رسول خدا ص در شب عروسی فاطمه ع برای او پیراهن تازه ای آماده كردند. سائلی در زد و گفت: از خانه رسول خدا ص جامه ای كهنه می خواهم. فاطمه می خواست جامه كهنه را بدهد، ولی سخن خدا به یادش آمد كه می فرماید: به نیكویی نخواهید رسید مگر اینكه از آنچه دوست دارید انفاق كنید.
پس جامه نو را به وی داد. وقتی كه هنگام زفاف حضرت شد، جبرئیل به محضر رسول خدا ص آمد و عرض كرد: یا رسول الله! پروردگارت سلام می رساند، و مرا نیز فرمان داده كه به فاطمه ع سلام برسانم و برای فاطمه علیها السلام توسط من جامه ای از دیبای سبز از جامه های بهشتی فرستاده است.
بحارالانوار، ج 97، ص 195
اثر خوابیدن با طهارت
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود :
وقتي بنده بر حال طهارت بخوابد، روحش را به عرش عروج دهند، پس رؤيايش راست است ، و اگر بر طهارت نخوابيد، روحش از رسيدن به آن قاصراست ، بنابر اين خواب اضعاث احلام (خوابهاي پراكنده و پريشان ) مي شود كه راست در نمي آيد .
منبع: فضائل و سیره چهارده معصوم در آثار علامه حسن زاده آملی
دنيا و آخرت را با همديگر بخواهيد
و مِنْهُمْ مَنْ يَقُولُ رَبَّنٰا آتِنٰا فِي الدُّنْيٰا حَسَنَةً وَ فِي الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنٰا عَذٰابَ النّٰارِ
و از آنان كسى است كه مىگويد:«[اى]پروردگار ما! در دنيا به ما نيكى، و در آخرت[نيز]نيكى نما؛و ما را از عذاب آتش حفظ كن. (سوره بقره، آیه 201)
نکته ها و اشاره ها
1- آيهى فوق منطق اسلام را در مورد دنيا و آخرت و راه مسلمانان را در برخورد با دنيا روشن مىسازد.مسلمان واقعى كسى است كه دنيا و آخرت را با هم مىخواهد و از مواهب دنيوى استفاده مىكند و دنيا را مزرعهى آخرت قرار مىدهد و البته اينگونه افراد از دعا و اعمال خود بهره مىبرند.
2- واژههاى «دنيا» و «آخرت» هركدام 115 مرتبه و تقريباً به صورت مساوى در قرآن كريم به كار رفتهاند.
آرى دنيا و آخرت هر دو مطلوباند و مسلمان بايد به هر دو توجه داشته باشد.البته نبايد فراموش كنيم كه دنيا مقدمه و مزرعهى آخرت و كالايى اندك است و آخرت هدف نهايى و جاويدان است.
3- لطف خدا نسبت به بندگانش آنقدر زياد است كه آنان را راهنمايى مىكند كه در دعاى خود فقط دنيا را نخواهند بلكه هم دنيا را از او بخواهند و هم آخرت را؛يعنى حتى روش دعا و نوع درخواست را به بندگانش مىآموزد.
آموزه ها و پیام ها
1- دنيا و آخرت را با همديگر بخواهيد(و راه دنياطلبان و يا راهبان تارك دنيا را در پيش نگيريد).
2- شيوهى دعا كردن را نيز از وحى بياموزيد.
3- اگر مىخواهيد تلاش شما ثمربخش باشد به فكر دنيا و آخرت خويش باشيد.
4- به دنبال نيكى در دوجهان و فرار از عذاب باشيد.
منبع: تفسیر قرآن مهر، جلد 2، صفحه 150
برتری دانش
امام موسی بن جعفر(علیه السلام) می فرماید:
فَضْلُ الْفَقِیهِ عَلَی الْعابِدِ کَفَضْلِ الشَّمسِ عَلَی الْکَواکِبِ(1)
برتری «عالم» از «عابد» همانند برتری خورشید است نسبت به ستارگان.
شرح کوتاه
ستارگان آسمان تنها خود روشنند اما نمی تواند روشنی چندانی به ما بدهند و راه را برای ما مشخص کنند، اما آفتاب و اشعه طلایی و درخشانش، نه تنها حیات پرور و زندگی آفرین است; بلکه راه را از بیراهه و شاهراه را از پرتگاه به همه ساکنان کرات منظومه شمسی نشان می دهد، و چنین است فرق عالم و عابد، «این» فقط گلیم خود رااز آب بیرون می کشد و «آن» سعی می کند که غریق ها را نجات بخشد، و این را نیز می دانیم که سیّارگان منظومه شمسی از نور آفتاب بهره می گیرند، و اگر عالمی نبود عابدی هم وجود نداشت.
1. تحف العقول، صفحه 307.
یکصد و پنجاه درس زندگی - آیت الله ناصرمکارم شیرازی