نقش محبت در تعلیم و تربیت اسلامى چیست؟

 از جمله مسائلى که در مورد تعلیم و تربیت اسلامى مطرح است، مسئله محبت و نقطه مقابل آن، خشونت است. البته نقطه مقابل محبت، معمولاً بغض است، ولى اثر محبّت، احسان و نرمى است و اثر بغض، خشونت و سخت گیرى.
 مى دانیم که بعضى ها به چشم انتقاد به تعلیم و تربیت اسلامى نگریسته و گفته اند که در اسلام آن چنان که باید و به قدر کافى، روى مسئله محبت و اثرش که نرمى و احسان است تکیه نشده است و اگر در اسلام، مسئله محبّت، احسان و نرمش در مقابل انسان ها مطرح است، در مقابل، مسئله دشمن داشتن انسان ها و خشونت به خرج دادن و به یک معنا، بدى کردن هم مطرح است.
باز مى دانیم، آن ها که زیاد روى محبت تکیه مى کنند، مسیحیان هستند. کشیش هاى مسیحى خیلى دم از محبّت مى زنند و مى گویند عیساى مسیح تنها به محبت دعوت مى کرد و در محبت هم میان اینکه افرادى که باید به آن ها محبت بشود، خدا پرست باشند یا نباشند، پیرو عیسى باشند یا نباشند [استثناء نمى کرد]، بلکه مى گفت به همه محبت کنید.
 در یکى از کتاب هاى تاریخ ادیان و شاید در یک مقاله اى که ترجمه شده بود، خواندم که یک جمله است که در همه ادیان بزرگ دنیا آمده است، در مسیحیّت هست، در دین یهود هست، در دین زرتشت هست، در دین اسلام هست، در دین بودا هست و آن این است که «براى دیگران همان را دوست بدار که براى خود دوست مى دارى و همان را دشمن بدار که براى خود دشمن مى دارى.» ما به این مضمون در اسلام [روایات] زیاد داریم، مانند: «اَحبِب لِلنّاسِ ما تُحِبُ لِنَفسِکَ وَ اکْرَه لَهُم ما تَکرَهُ لِنَفسَکَ؛1 براى مردم آنچه را دوست بدار که براى خود دوست دارى و بد بشمار براى مردم آنچه را براى خود بد مى شمارى.

 منابع:
1 .نهج البلاغه، نامه 3.
تعلیم و تربیت در اسلام، علامه شهید مرتضی مطهری(ره)، صص 352 و 353
.

حکمت ها و اندرزها در کلام استاد مطهری

 یک ساعت از شبانه‌روز را برای خودت بگذار!

بزرگان همیشه توصیه مى‌کنند هر مقدار کار زیاد دارى، در شبانه‌روز یک ساعت را براى خودت بگذار. ممکن است شما بگویید من هیچ ساعتم براى خودم نیست، تمام اوقاتم براى خدمت به مردم است. نه، اگر تمام ساعات انسان هم وقف خدمت به خلق خدا باشد، در عین حال انسان بى‌نیاز از اینکه یک ساعت را براى خودش بگذارد نیست.

یک ساعت یا بیشتر در شبانه‌روز را انسان واقعاً براى خودش بگذارد؛ یعنى در آن لحظات برگردد به خودش، خودش را هرچه هست از خارج بِبُرد، به درون خودش و به خداى خودش باز گردد و در آن حال فقط و فقط او باشد و خداى خودش و راز و نیاز کردن و مناجات با خداى خودش و استغفار کردن.

خود استغفار یعنى محاسبة النفس کردن، حساب کشیدن از خود. حساب کند در ظرف این 24 ساعت من چه کردم؟ فوراً براى او روشن مى‌شود که فلان کارم خوب بود، خدا را شکر مى‌کند؛ فلان کار را خوب بود نمى‌کردم، تصمیم مى‌گیرد دیگر نکند و استغفار مى‌کند.

 استاد مطهری، تعلیم و تربیت در اسلام، ص۲۲۷

ج. برنامه اجتماعی

یکی از ابعاد اصلاح ساختار جامعه بشری، پرداختن به برنامه‌های اجتماعی است. در حکومت دادگستر بزرگ عالم، برای سامان بخشی اجتماع، برنامه‌هایی بر اساس تعالیم قرآن و سنّت اهل بیت علیهم السلام در نظر گرفته شده است که به سبب اجرای آنها محیط زندگی، زمینه ای آماده برای رشد و تعالی افراد خواهد بود. در جهانی که تحت حاکمیت الهی است خوبی‌ها ترویج می‌شود و از بدی‌ها نهی می‌گردد و با بدکاران برخورد قانونی می‌شود و نیز حقوق اجتماعی افراد به مساوات پرداخت می‌شود و عدالت اجتماعی به معنی واقعی آن پیاده می‌گردد.
بجاست به روایات مراجعه کنیم و جلوه ای از آن دنیای زیبا را مشاهده کنیم:
۱. احیاء و گسترش امر به معروف و نهی از منکر
در حکومت جهانی امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف فریضه بزرگ امر به معروف و نهی از منکر به صورت گسترده به اجرا گذاشته خواهد شد. همان واجبی که قرآن کریم بر آن تأکید ورزیده و آن را از ویژگی‌های امت اسلامی به عنوان برگزیده امت‌ها شمرده است. [۱]
همان امری که به سبب آن همه واجبات الهی اقامه می‌گردد [۲] و واگذاشتن آن عامل اساسی در هلاکت و نابودی خوبی‌ها و رشد و زیادی بدی‌ها در اجتماعات بوده است.
و از بهترین و والاترین مراتب امر به معروف و نهی از منکر آن است که رئیس حکومت و کارگزاران آن امر کننده به خوبی‌ها و بازدارنده از زشتی‌ها باشند.

امام باقر علیه السلام فرمود:
«اَلْمَهدی وَ اصْحابُهُ… یأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ ینْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ ؛
مهدی و یاران او… امر به معروف و نهی از منکر می‌کنند. »
—————
[۱]: . سوره آل عمران، آیه ۱۱۰.
[۲]: . در سخنی از امام باقر درباره این واجب آمده: «ان الامر بالمعروف والنّهی عن المنکر… فریضة عظیمة بها تقام الفرائض» یعنی «امر به معروف و نهی از منکر… واجبی است که به سبب آن همه واجبات اقامه می‌گردد».

ادامه »

#پرسش- و- پاسخ- مهدوی

چرا امام زمان غایب شد؟

این مسأله را با یک مثال توضیح می‌دهم: اگر مسئولان اداره برق در منطقه ای لامپی را نصب کردند؛ ولی مردم آن را شکستند و مسؤولان لامپ دوم و سوم تا یازدهم را نصب کنند؛ ولی باز هم مردم تمام یازده لامپ را در چند مرحله بشکنند؛ این کار آن‌ها نشان می‌دهد که قدر نور را نمی دانند؛ بنابراین باید با سعی و تلاش خود نوری کم؛ ولی با هزینه ای سنگین تهیه کنند تا شاید ارزش واقعی برق پی ببرند. ماجرای امام زمان نیز هم این گونه است. خداوند برای مردم یازده چراغ هدایت و امام معصوم معین کرد و احادیث فراوان از زبان مبارک پیامبر، نام و مشخصات آن‌ها را بیان نمود؛ ولی تمام یازده امام را یا با زهر یا با شمشیر به شهادت رساندند. خداوند نیز دوازدهمین چراغ هدایت را در پس پردة غیب نگاه داشت تا زمانی که جامعه، انواع حکومت‌ها را تجربه کند و به این باور برسد که هیچ گروهی با شعارها و انواع سیاست‌های گوناگون، توان ایجاد و گسترش عدالت واقعی را ندارد و در نتیجه مردم آن چنان به ستوه آیند که تشنة واقعی برقراری عدالت و عاشق مردی الهی بشوند تا با رهبری او، همة باطل‌ها و مستکبرین از بین بروند و بندگان صالح خدا به قدرت برسند. آری؛ درک حکومت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و گسترش عدالت نیازمند زمینه سازی است.
?جهت نما (40 پرسش و پاسخ مهدوی)

 راه خدا پرستى دشوارى‏ هایى هم همراه دارد، چه از سوى طاغوت‏ ها كه مانع توجّه مردم به خدایند؛ چه از طرف بى دینان كه دینداران را مسخره مى‏ كنند؛ چه از سوى شیطان و نفس، كه تلاش در جهت بازداشتن انسان از عبادت دارند؛ و چه از طرف هر عاملى كه مانع تراشى كند.

 مگر پیامبر اسلام را هنگام نماز، در كعبه، آزار نمى ‏دادند؟
 مگر مسلمانان مبارز، بخاطر خداپرستى، زیر شكنجه ‏هاى طاغوت جان نمى ‏دادند؟
 مگر بلال حبشى‏ ها، در راه خداى یكتا، شلاق نمى‏ خوردند؟

مردان خدا در هیچ حال و شرایط، دست از خدا و پرستش او و اجراى دین او برنمى ‏دارند. حضرت زینب علیها السلام با آنهمه مصیبت‏ ها و شهادت ‏ها كه دیده بود، باز هم در طول سفر كوفه و شام، نماز شب را ترك نكرد، گرچه بخاطر بى طاقتى، نشسته مى‏ خواند.

 کتاب پرتوی از اسرار نماز، محسن قرائتی