امام سجاد(علیه السلام) فرمود:
یا سَوْأَتاهُ لِمَنْ غَلَبَتْ إحْداتُهُ عَلَی عَشَراتِهِ!
ترجمه
اسفا بر آن کسی که آحادش بر عشراتش پیشی گیرد!

شرح کوتاه
قرآن مجید می گوید: «من جاء بالحسنة فله عشر امثالها و من جاء بالسیئة فلا یجزی الامثلها; آن کس که کار نیکی انجام دهد، ده برابر پاداش می گیرد; ولی کسی که گناهی مرتکب شود، فقط به همان مقدار کیفر می بیند».
با توجه به این آیه، تفسیر حدیث فوق روشن می شود:
بیچاره کسی که، اطاعت فرمان خدا را با آن همه پاداش عظیم رها کند و تن به گناه در دهد.

یکصد و پنجاه درس زندگی - آیت الله ناصرمکارم شیرازی

حضرت امام سجاد(علیه السلام) فرمود:
طَلَبُ الْحَوائِج إِلی النَّاسِ مَذَلَّةٌ لِلْحَیاةِ وَمَذَهَبَةٌ لِلْحَیاءِ وَ إِسْتِخفافٌ بِالْوَقارِ وَ هُوَ الْفَقْرُ الْحاضِرُ (تحف العقول، صفحه 201
ترجمه
تقاضا نزد مردم بردن، خواری در زندگی است و نابود کننده حیا و سبک کننده شخصیت انسان; و فقری است که آدمی آن را برای خود فراهم می سازد.

شرح کوتاه
بعضی از مردم به گمان فرار از فقر، خود را به دست فقر می سپارند، و با بردن تقاضاهای غیر ضروری به نزد این و آن، خود را وابسته و نیازمند می سازند و شخصیت انسانی خویش را در هم می کوبند.
اسلام به پیروان خود دستور می دهد که تا آن جا که توانایی دارند، روی پای خود بایستند و از «زندگی اتکالی» بپرهیزند که، بی نیازی بوسیله دیگران، عین نیازمندی است.


یکصد و پنجاه درس زندگی - آیت الله ناصرمکارم شیرازی

حضرت امام باقر(علیه السلام) می فرماید:
إِنَّ الرَّجُلَ إذا أَصابَ مالا مِنْ حَرَام لَمْ یُقْبَلْ مِنْه حَجُّ و لا عُمْرَةٌ وَلا صِلَةُ رَحِم!(1)
ترجمه
هرگاه انسان، مالی را از طریق نامشروع به دست آورد، نه حج و عمره با آن مال قبول است و نه صله رحم!

شرح کوتاه
مقدّس بودن هدف - به تنهایی - در منطق اسلام کافی نیست; بلکه مقدّس بودن وسیله وصول به آن نیز لازم است، آنها که دلخوشند کارهای نیکی انجام می دهند، اما به وسیله ای که با آن، کار نیک را انجام می دهند نمی اندیشند، از این حقیقت غافلند که تا وسیله پاک و مقدّس نباشد، هیچ یک از آنها مقبول درگاه خداوند نخواهد شد،زیرا خدا تنها از پرهیزکاران قبول می کند (انما یتقبل الله من المتقین).

1. سفینة البحار، جلد 1، صفحه 213.
یکصد و پنجاه درس زندگی - آیت الله ناصرمکارم شیرازی

امام علی بن موسی الرضا(علیه السلام) فرمود:
إِنَّا أَهْلُ بَیْت نَرَی وَعْدَنا عَلَیْنا دَیْناً کَما صَنَعَ رَسُولُ اللهِ(صلی الله علیه وآله)(1)
ترجمه
ما خاندانی هستیم که وعده های خود را همانند دیون خود می دانیم، همان طور که پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله)چنین بود.

شرح کوتاه
بدهی تنها آن نیست که انسان چیزی را از کسی بگیرد و مقابل آن را بدهکار شود، کسانی که به دیگران وعده می دهند، در حقیقت کاری به ذمّه می گیرند و مسؤولیتی را می پذیرند و در حقیقت یک دین اخلاقی غیر قابل انکاری دارند.
وفای به عهد نشانه شخصیّت و ایمان و بزرگی و صدق و راستی و موجب تحکیم مبانی اطمینان عمومی در جامعه، و زنده کننده روح همکاری های اجتماعی است; و به همین دلیل در اسلام، فوق العاده روی وفای به عهد تکیه شده است.

1. از کتاب تحف العقول، صفحه 333.

یکصد و پنجاه درس زندگی - آیت الله ناصرمکارم شیرازی

امام حسین(علیه السلام) فرمود:
إِیَّاکَ وَما تَعتَذِرُ مِنْهُ فَانَّ الْمُؤْمِنَ لا یُسِیئیُ وَ لا یَعْتَذِرُ وَالْمُنافِقُ کُلَّ یَوْم یُسِیئیُ وَ یَعْتَذِرُ(1)
ترجمه
کار بدی مکن که ناگریز از عذرخواهی باشد، زیرا انسان با ایمان، نه بدی می کند و نه عذر می خواهد; ولی منافق همه روز بد می کند و پوزش می طلبد.

شرح کوتاه
از هرکسی خطا ممکن است سر زند، ولی افراد با ایمان و منافق در این جا یک فرق دارند، افراد با ایمان می کوشند کمتر خلاف کنند تا نیازی به عذر خواستن نداشته باشند; زیرا می دانند عذرخواهی - بالاخره - رو را سفید نمی کند، ولی منافقان پروایی از بدی و تخلّف ندارند وپی در پی پوزش می طلبند، و این خود یکی از نشانه های نفاق است که ظاهرش به حکم عذر خواهی دلیل ندامت است، و باطنش به حکم تکرار دلیل عدم پشیمانی.

1. از کتاب تحف العقول، صفحه 177.
یکصد و پنجاه درس زندگی - آیت الله ناصرمکارم شیرازی