از آنجا که مادر باغبان فطرت فرزند است، هم می‌تواند آدمیت او را بسازد و هم می‌تواند تخریب نماید. در صورتی که مادر آگاه به مسئولیت خطیر خود باشد، آدمیت او را می‌آفریند و اگر از اصول تعلیم و تربیت غافل باشد، نتیجه آن تخریب روح و روان و عاطفه و انسانیت فرزند می‌شود.
مادری صلاحیت می‌خواهد. چگونه ممکن است مادر از صلاحیت‌های لازم برخوردار نباشد ولی نتیجه و برآیند کار او قابل توجه و مفید باشد؟! در صورت برخورداری از صلاحیت‌های لازم، مادر می‌تواند فرزندان خود را به رشد و کمال سوق دهد.
بعد از توجه به ضرورت وجود صلاحیت‌ها در رسالت مادری، لازم است منظور از صلاحیت‌ها بیان شود. منظور از صلاحیت‌های مادری، شناخت‌ها و مهارت‌هایی است که مادر با کسب آنها می‌تواند در تعلیم و تربیت به پرورش عقلی، جسمی، عاطفی و معنوی فرزندان کمک نماید.
منظور از صلاحیت‌های شناختی مادران، آگاهی و مهارت‌های ذهنی است که مادر را در شناخت و تحلیل مسائل و موضوعات مرتبط با تعلیم و تربیت توانا می‌سازد. به عنوان مثال شناخت روحیه و سلیقه و نیازها و تمایلات فرزند در مراحل مختلف رشد، یکی از صلاحیت‌های شناختی مادر است.
مهم‌ترین صلاحیت‌های شناختی عبارتند از:
ـ شناخت نیازهای روانی فرزندان
ـ شناخت اصول تعلیم و تربیت
ـ شناخت دوره‌های مختلف زندگی فرزند، به ویژه دوره نوجوانی
ـ شناخت اهداف و روش‌های تعلیم و تربیت
طبیعی است که محصول تربیتی یک مادر آگاه و با اطلاع، با محصول یک مادر بدون اطلاع و دارای شناخت لازم، بسیار متفاوت می‌باشد، همان طور که محصولات یک باغبان آگاه به اصول و فنون کشاورزی با یک کشاورز بدون شناخت‌های لازم، از نظر کمّی و کیفی متفاوت می‌باشند. درست است که هر دو سیب پرورش می‌دهند، ولی بین سیب پرورش‌یافته کشاورز آشنا به مسائل کشاورزی با یک کشاورز ناآشنا تفاوت‌های آشکار و غیر قابل انکاری وجود دارد. طبیعی است هر چهدامنه اطلاعات مادران در زمینه تعلیم و تربیت افزایش یابد، در انجام رسالت مادری توفیق بیشتری خواهند داشت.

از آنجا که تعلیم و تربیت یکی از مهم‌ترین و اساسی‌ترین مباحث انسانی است و گستره‌ای به وسعت تمامی دانش‌های بشری دارد، از ارزش والایی برخوردار می‌باشد و با توجه به اینکه محوری‌ترین نقش در آموزش و پرورش به عهده مادران می‌باشد تنها نظر به خطیر بودن مسئولیت مادری و حساسیت این وظیفه، حسن نیت مادر و یا به تعبیر عده‌ای، غریزی بودن مادری، کیفیت مراقبت‌ها را تضمین نمی‌کند.
مادران باید بدانند که مادری هنر است و فن بسیار پیچیده، و جز آشنایی با رموز این هنر بزرگ و برخورداری از صلاحیت‌هایی که باید مادر داشته باشد، عنصر دیگری نمی‌تواند در ایفای رسالت مادری توفیق دهد.
به بیان دیگر امکان تربیت فرزندان، در ضمن برخورداری مادر از صلاحیت‌های لازم، در گرو اصول شناخته‌شده‌ای است که آشنایی و رعایت آنها موفقیت مادر را تضمین می‌کند و تحقق اهداف را ممکن ساخته، سرعت می‌بخشد.
در این نوشتار به یکی از مهم‌ترین مباحث تربیت که بحث صلاحیت‌های مادری و اصول آن است می‌پردازیم و بایدها و نبایدهایی را مطرح می‌کنیم که باید در تربیت فرزندان مورد توجه باشد تا اهداف تربیت که شکوفا ساختن استعدادهای همه‌جانبه فرزندان است، تحقق یابد. چرا که وجود ناهنجاری‌های فراوان تربیتی در نسل جوان و ناکامی‌های بسیاری که در تربیت دینی، اخلاقی و اجتماعی فرزندان‌مان می‌بینیم، به علت عدم آشنایی مادران با اصول تربیت و به کارگیری آن می‌باشد، به ویژه در زمان فعلی که تمامی محدودیت‌ها و حصارها شکسته شده و عوامل تأثیرگذار در تربیت کودکان، گستره‌ای به وسعت جهان پیدا نموده است و به جهت وجود امکانات متعددی چون رایانه، اینترنت و ماهواره … امر تربیت بسیار سخت و پیچیده و یک امر کاملاً فنی و حساس شده است. در این شرایط تنها وجود غریزه مادری، تربیت نسل را ضمانت نمی‌کند. در عصری که دشمن قسم خورده به صورت پنهان و آشکار کمر همت، برای دگرگونی و تغییر فرهنگ نسل جوان بسته است، می‌طلبد که مادرانمجهز به سلاح تربیتی برای مقابله با نقشه‌های شوم دشمنان فرهنگ اسلامی شوند.
مادران باید بدانند در عصر حاضر هیچ سلاحی همچون آگاهی از اهمیت و نقش کلیدی مادر در تربیت و آشنایی دقیق با مسائل تربیتی، برنده‌تر و مؤثرتر نخواهد بود.
از این‌رو یکی از رسالت‌های مهم رسانه‌ها و عوامل فرهنگ‌ساز مثل صدا و سیما و مطبوعات و نشریات ارتقای سطح آگاهی و بینش و درایت مادران نسبت به امر خطیر تربیت می‌باشد. چرا که اولین و مهم‌ترین عامل فرهنگ‌ساز در جامعه، مادران می‌باشند. شاید بدین جهت است که تمامی توجه دشمن در همسان‌سازی فرهنگی و جهانی‌شدن متوجه زنان و مادران می‌باشد، زیرا آنان به خوبی دریافته‌اند اگر بتوانند فرهنگ مادران را تغییر دهند، به جهت نقش محوری آنان در فرهنگ‌سازی، موفق به تغییر فرهنگ تمامی جامعه شده‌اند.
به هر حال به تعبیر مقام معظم رهبری باید برای مقابله با نقشه‌های دشمن از همان راهی که وارد شده‌اند، وارد شد و مقابله نمود. آنها از راه تغییر فرهنگ زنان و مادران وارد شدند و متولیان فرهنگی جامعه باید با ارتقای سطح علمی، تربیتی و اجتماعی مادران، با دشمنان مقابله نمایند.

روانشناسی زنان - جمعی از نویسندگان

همدردی با شوهر
علی علیه‌السلام در یکی از روزهای گرم شهر مدینه وارد منزل شد و از فاطمه علیهاالسلام پرسید: غذائی در منزل موجود است تا رفع گرسنگی نمایم؟.
حضرت زهرا علیهاالسلام پاسخ داد:
قالت: ما عندنا شی‌ء و اننی منذ یومین اعلل الحسن و الحسین صلی الله علیه و آله
(در خانه چیزی نداریم و من دو روز است که با بهانه‌های مختلف فرزندانم حسن و حسین علیهماالسلام را بگونه‌ای سرگرم می‌کنم، تا بیتابی زیاد نکنند) .

درددل با پدر
روزی دیگر فرزندان فاطمه علیهاالسلام جد بزرگوارشان را جلوی درب منزل مشاهده کردند.
سوی پیامبر صلی الله علیه و آله، شتافتند و کمی بعد بر روی دوش رسول خدا جای گرفتند و زبان به شکوه گشودند که:
یا رسول الله! گرسنه‌ایم، به مادر بگو قرص نانی به ما دهد، تا رفع گرسنگی نمائیم.
پیامبر صلی الله علیه و آله در همان حالت، به فاطمه علیهاالسلام فرمود: دخترم! به دو فرزندم طعام ده.
پاسخ شنید:
قالت: ما فی بیتی شی‌ء الا برکة رسول الله صلی الله علیه و آله
(در خانه‌ی ما چیزی به جز برکت وجود رسول خدا صلی الله علیه و آله وجود ندارد.)  .

سپاس در تنگدستی
اسماء بنت عمیس می‌گوید: رسول خدا درب خانه فاطمه را کوبید و فرمود: کجا هستند حسن و حسین من؟
فاطمه زهرا علیهاالسلام فرمود:
قالت: اصبحنا و لیس فی بیتنا شی‌ء یذوقه ذائقتی و انا لنحمد الله تعالی
(صبح کردیم در حالی که چیزی در خانه ما نیست تا رفع گرسنگی نماییم و ما در هر حال خدای بزرگ را سپاسگزاریم).

درخواست از شوهر
گاهی تهیدستی و گرسنگی آنچنان به فاطمه علیهاالسلام فشار می‌آورد که برای بچه‌داری و تربیت فرزند ناچار به امیرالمؤمنین می‌فرمود:
حدیث 190
قالت: یا علی اذهب الی ابی فاتنا منه شیئا.
(علی جان! بخانه‌ی رسول خدا برو و چیزی جهت رفع گرسنگی از پدرم بطلب.)  .

فرهنگ سخنان فاطمه زهرا ( سلام الله علیها ) - محمد دشتی

پس از ماجراهای تلخ سقیفه و انزوای اهل بیت علیهم‌السلام، سران سقیفه برای جلب افکار عمومی مردم بفکر چاره افتادند، تا بگونه‌ای از حضرت زهرا علیهاالسلام دلجوئی نمایند، که اجازه‌ی ملاقات می‌خواستند و تظاهر به جبران اشتباهات می‌کردند.
اما فاطمه علیهاالسلام در تداوم یک مبارزه‌ی منفی همه جانبه، هر گونه پیشنهادی را رد می‌نمود، و موضع اعتراض یا سکوت و بیزاری را ادامه می‌داد.
روزی امام علی علیه‌السلام وارد منزل شد و فرمود:
فاطمه جان خلیفه و عمر در پشت درب خانه، منتظر اجازه‌ی ورود می‌باشند، تا نظر شما چه باشد؟ حضرت زهرا علیهاالسلام در برابر شوهر فرمود:
قالت: البیت بیتک و الحرة زوجتک فافعل ما تشاء
(علی جان! خانه، خانه‌ی توست. و من همسر تو می‌باشم. هر آنچه می‌خواهی انجام ده) .
فرهنگ سخنان فاطمه زهرا ( سلام الله علیها ) - محمد دشتی

امام علی علیه‌السلام باغ خود را به 12 هزار درهم می‌فروشد و همه‌ی پولها را بین فقرا و تهیدستان مدینه تقسیم می‌کند و به منزل باز می‌گردد.
طبیعی است که انتظار فرزندان و همسر، پس از فروش باغ، آوردن غذا و میوه به منزل است.
فاطمه علیهاالسلام پرسید: غذای امروز ما چه شد؟ امام برای تهیه غذا بیرون می‌رود، اما فاطمه علیهاالسلام ناراحت است، با خود می‌گوید: چرا سئوال کردم؟و آنگاه فرمود:
قالت: فانی استغفر الله و لا اعود ابدا.  .
(من از خدا آمرزش می‌طلبم و دیگر این رفتار را تکرار نخواهم کرد)

فرهنگ سخنان فاطمه زهرا ( سلام الله علیها ) - محمد دشتی