امام محمد باقر علیه السلام:آمیختگی هیچ چیزی به چیز دیگر نیکوتر از آمیختگی حلم با علم نیست

(تحف العقول عن آل الرسول)

ای با خبر از رموز دانای علوم
سیمای تو روشنگر دنیای علوم
ای عصمت هفتم ای امام پنجم
هستی تو شکافنده دریای علوم
امام باقر علیه السلام گنجینه علم آسمانی
رجب از راه رسید ، مبارک ماهی که مژده میلاد امام همام ، باقر العلوم علیه السلام را با خود به همراه آورد ، رجب ، طلایه دار فصل انس مو محبت با خدای یکتاست و امام باقر علیه السلام طلیعه ان ماه خجسته ، آفتاب دین و دانش از مطلع رجب ، جان افسردگان خاکی را گرمی روحانی می افزآید و آنان را به تشریف فرمائی شعبان و رمضان ، آماده میسازد .
کیست که با رجب ، انسی داشته باشد و باقر علیه السلام را نشناسد و کیست که امام رجب را اقتدا کرده باشد و ماه امام را در نیافته باشد ، امام ، طالع رجب بود و رجب مطلع امام . هر ماهی امامی دارد و رجب باقر علیه السلام را ، و هر امامی ، ماهی را شرف و عز است و باقر علیه السلام رجب را .
نخستین روز این ماه شریف بود که مدینه ، پیوند گاه عرش و فرش و خاک و افلاک ، جان و تن و دل و دیده شد . خورشید رجب از مشرق این افق بیکران و برج بی مثال ، دامن نور خود را بر سر زمین جانها افشاند و ارواح خسته وی بی ارزو را به روشنایی امیدها و نزهتگاه کبریایی ، کشاند .
او خود مژده بود و با خود مژده ها داشت ، بشارت میلاد دلربای امام پنجم ابو جعفر محمد باقر علیه السلام آفتاب علم و معرفت ، دین و دانش و شکافنده همه علوم و معارف .
نور و جود مبارک امام باقر علیه السلام در اول رجب سال 57 هجری قمری برای زمینیان متجلی شد هم او که سالها پیش رسول گرامی اسلام میلادش را پیش کرده و توسط جابر ابن عبد الله انصاری به وی سلام رسانده بود .
حضرتش چهار ساله بیش نبود که واقعه جاودانه کربلا در گرفت ، پس از ان واقعه تا سن 38 سالگی در بزم وجود پدر بزرگوارش چراغ روشن قبیله دیانت بود . پس از رحیل ملکوتی و شهادت پدر سترگش زمام کاروان نور را به دست گرفت . سالیان امامت امام محمد باقر علیه السلام (114 - 95) از یک طرف مصادف بود با فرو پاشی و اضمحلال دستگاه پلید و شیطانی حکومت اموی و انتقال و چرخش قدرت به فرزندان عباس و از یک سو مقارن با عصر نهضت ترجمه و نشر و باز نمائی اندیشه های منطقی ، فلسفی ، کلامی و احیانا دینی خارج از مرزهای اسلام و گسترش طیف وسیع مباحث و مقالات عقیدتی در سطوح مختلف جامعه ان روزگار .
آن امام هما ، از این دوره ، بحرانی انتقال قدرت از بنی امیه به بنی عباس ، و جنگ و ستیز بین آنان بهره جست و به بیان دقایق و رموز احکام متعالی اسلامپرداخت و انقلابی فرهنگی را برای گسترش و استحکام تشیع پی ریزی نمود ، به گونه ای که به باقر العلوم (شکافنده دانش ها) لقب یافت و امروز شاهدیم که بخش عظیمی از احادیث ما از ان حضرت روایت شده است .
از عاشورا تا غدیر - محمد عسکری

صدها کتاب هم نمی‌تواند فضیلت‌های امام پنجم ما، حضرت باقرالعلوم(علیه‌السلام) را بازگو کند. اما می‌توان تنها گوشه‌ای از آن را گرفت و از آن به عنوان راهنمای راه سعادت و بندگی استفاده کرد.ایام ولادت ائمه(علیهم‌السلام) روزهایی است که می‌توان بیشتر درباره آن بزرگ مردان بندگی و عبودیت تحقیق و مطالعه داشت تا با سیره آنان آشنا شد، راه سعادت را شناخت و آن را طی کرد.

۱- دوام بر ذکر الهی

۲- کار و تلاش یا عبادت خدا

۳- صبر و بردباری در برابر ناملایمت‌ها
۴- پایداری و ثبات قدم
۵- انفاق و بخشش به نیازمندان

در زبان روایات هرگز به موردی بر نمی‏خوریم که به گزاف چیزی یا و قتی را بزرگ و عظیم شمرد، بلکه عظیم شمردن از نظر روایات بر اساس حرمت و عظمت چیزی، مکانی یا زمانی است. از میان زمان‏هایی که عظیم خوانده شده، آن مقدار که روایات را کاویده‏ام تنها ماه مبارک رمضان و ماه رجب است.
بر اساس آنچه در روایات آمده، همان طور که حضرت باری تعالی از میان خلق خود برگزیدگانی دارد، از میان زمان‏ها نیز ماه‏ها و روزها و پاره وقت‏هایی را برگزیده است، از جمله موردی که رسول خدا درباره آن فرموده است:
إن اللَّه عز وجل اختار من الشهور شهر رجب و شعبان و شهر رمضان …؛ خدای - عز وجل - ماه رجب وماه شعبان و ماه مبارک رمضان را از میان ماه‏ها برگزید.
در جایی دیگر می‏خوانیم:
الشهر الحرام العظیم؛ [همان] ماه حرام بزرگ.
نیز حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم درباره این ماه فرموده است:
شهر اللَّه العظیم شهر رجب؛ ماه بزرگ خدا، ماه رجب.
همان طور که پیش‏تر خواندیم، ماه رجب یکی از ماه‏هایی است که از یک سو در شمار ماه‏های حرام است و از دیگر سو جزء سه ماه برگزیده خداست. در این جا بحثی ظریف پیش می‏آید آیا ماه رجب برتر است یا ماه مبارک رمضان؟ در این باره روایاتی وارد شده که به لحاظ رعایت اختصار، از پرداختن به آن پرهیز کرده، به این بیان بسنده می‏شود که این ماه دربردارنده فضیلت‏ها و برتری‏های بسیاری است، از جمله این که برگزیده خدا و ماه حرام است. وانگهی تا آن جا که روایات را دیده‏ام، تنها درباره این ماه و ماه مبارک رمضان تعبیر «عظیم» به کار رفته است. البته برگزیدگان، خود دارای مراتبی هستند، اما در هر حال تمام آن‏ها فی‏نفسه فرصتی طلایی و مغتنم هستند که نباید آن‏ها را از دست داد.
توجه داشته باشیم که مقایسه این ماه با طلا تنها و تنها از آن روست که مثالی بهتر و به ذهن نزدیک‏تر وجود ندارد و ذهن دنیایی ما بیش از این را نمی‏شناسد و لذا چنین فرصت‏هایی را به طلا تشبیه می‏کنیم و این در حالی است که موهبت‏های الهی در قالب ماه‏های بزرگ، روزهای بزرگ و … فراتر از تصور و فرصتی فوق‏العاده هستند، در حالی که طلا، وسیله‏ای است برای گذراندن چند روز دنیا.
به یک سخن اگرچه ماه رجب - بهحسب موارد یادشده - من حیث المجموع ویژگی‏هایی دارد که در ماه شعبان و ماه مبارک رمضان یافت نمی‏شود، اما بر آن نیستم که ماه رجب را از ماه مبارک رمضان برتر بدانم. البته ماه مبارک رمضان نیز ویژگی‏هایی دارد که ممکن است در ماه رجب نباشد، اما در هر حال، ماه رجب فرصتی استثنایی است.
تحقق غدیر و دستاوردها - آیت الله سید صادق حسینی شیرازی