اهم وظایف ما در ماه مبارک رمضان چیست؟

اولین چیزی که بزرگان به ما می گفتند و مرحوم سید بن طاووس در اقبال الاعمال حتی قبل از ورود به ماه مبارک این دستور را می دهد، دستور به محاسبه النفس است یعنی انسان دائما قبل از ماه مبارک، در حین ماه مبارک در همه لحظات، بخصوص در شب های ماه مبارک یک محاسبه دقیق اعمال خودش را بکند و ببیند اگر بخواهد این اعمال را در محضر خدای متعال و بخصوص در حضور اولیای الهی به پروردگار عرضه کند، آیا شرمنده می شود و یا خوشحال و بهجت آور؟

محاسبه هم روشن است. از کترین محاسبه شروع کند؛ به این معنا که آیا حرامی از او صادر شد و یا واجبی از او فوت شد و در مراتب بالاتر زیبا کردن عمل است. مثل این که انسان مقید باشد نمازهایش را با حضور قلب در اول وقت و با خضوع و خشوع و سایر اعمال هم به همین ترتیب. بنابراین این که ما در دستورات عبادی داریم که «حاسبوا انفسکم قبل أن تحاسبوا» که قبل از این که در مقابل دیگران شرمنده بشوید و دیگران به حساب اعمال ما در قیامت و در عوالم برزخ و ملکوت برسند در همین دنیا انسان به حساب اعمال خود برسد، به خصوص هنگام ورود به میهمان خانه پروردگار. ما در میهمانی های عادی قبل از ورود به آن میهمان خانه، لباس خود، نظافت و آرایش خودمان را دقیقا کنترل می کنیم آن هم در مهمانی ای که مهمانان به ظواهر انسان توجه می کنند تا چه برسد به میهمان خانه ای که صاحب خانه نه تنها به ظاهر بلکه به سر انسان و به باطن انسان کاملا اشراف دارد. بنابراین زشتی های باطن، انسان را زشت می کند و انسان دائما محاسبه ای داشته باشد در این که مبادا شرمندگی در این ماه با زشتی های درون و برون خود، خود را در درگاه الهی و میهمان خانه پروردگار شرمنده کند.

دستور عملی ای که در این باره، بزرگان ما می فرمودند این بود که در ماه مبارک رمضان که انتصابه دارد به وجود مبارک امام عصر علیه السلام، انسان خودش را در محضر او ببیند چنان که در ماه شعبان مناسب است که خود را در محضر رسول اکرم ببیند و در ماه رجب، خود را در محضر امیر مومنان علی علیه السلام ببیند. سخن در این است که ما در ماه رمضان که ماه پروردگار است خود را در محضر ولی خدا و خلیفه او دائما باید ببینیم، چگونه؟

ما اگر خود را در برابر پدر ببینیم، در برابر استادی ببینیم، در برابر کسانی ببینیم که در سر زدن زشتی از خودمان، از آنها خجالت می کشیم، در برابر کسی که ولی نعمت ماست و همه چیز ما از اوست و به خصوص کارنامه عمل ما در شب جمعه و در روز دوشنبه به محضر مبارک او عرضه می شود ما چگونه خودمان را حفظ می کنیم؟

در توقیع شریفی که امام عصر علیه السلام به شیخ مفید دارند به این نکته اشاره دارند و به شیخ مفید می فرمایند که:

«وَ لَوْ أَنَّ أَشْيَاعَنَا وَفَّقَهُمُ اَللَّهُ لِطَاعَتِهِ عَلَى اِجْتِمَاعٍ مِنَ اَلْقُلُوبِ فِي اَلْوَفَاءِ بِالْعَهْدِ عَلَيْهِمْ؛ که اگر اینها متعهد بودند، آن عهد ولایت و آن عهد اطاعتی که با ما بسته اند عمل می کردند قطعا؛ لَمَا تَأَخَّرَ عَنْهُمُ اَلْيُمْنُ بِلِقَائِنَا؛ لقای ما برای آنها حاصل می شد؛ وَ لَتَعَجَّلَتْ لَهُمُ اَلسَّعَادَةُ بِمُشَاهَدَتِنَا عَلَى حَقِّ اَلْمَعْرِفَةِ وَ صِدْقِهَا مِنْهُمْ بِنَا؛ اینها این همه آرزو می کنند که من را ببینند قطعا این اتفاق برای آنها می افتاد، آن هم اتفاق مشاهده ای با معرفت. اما چه کنیم که اگر نبود که وقتی نامه عمل آنها به دست ما می رسد؛ فَمَا يَحْبِسُنَا عَنْهُمْ إِلاَّ مَا يَتَّصِلُ بِنَا مِمَّا نَكْرَهُهُ وَ لاَ نُؤْثِرُهُ مِنْهُمْ؛ چیزهایی در آنها می بینیم که ما را ناراحت می کند و نمی پسندیم. لذا حضرت می فرمایند اگر اینها خودشان را در محضر ما ببینند نه فقط ماه مبارک رمضان، بلکه لقاء ما برای آنها حاصل می شود.

مجموعه برکات و ویژگی های ماه رمضان

آزادی از آتش دوزخ

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :ماه رمضان را ماه آزادسازی نامیده اند؛  چون خداوند در هر روز و شب ششصد آزادشده دارد و نیز در آخر ماه به اندازه آنچه در [روزها و شب های] گذشته آزاد کرده است.

 امام صادق علیه السلام : خدا را در هر شب ماه رمضان ، آزادشدگان و رهاشدگانی از آتش است، مگر کسی که با شراب افطار کند . پس چون آخرین شبِ آن فرا رسد ، به اندازه همه کسانی که در این ماه آزاد کرده است ، آزاد می کند (ر . ک :  آمادگی برای میهمانی خدا، ص 91) .

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :_ درباره فضیلت ماه رمضان _ماهی است که آغاز آن رحمت ، میانه آن آمرزش و پایان آن اجابت [دعا] و آزادی از آتش است.

 پیامبر خدا صلی الله علیه و آله :چون ماه رمضان وارد شود،درهای رحمت گشوده و درهای دوزخ بسته شوند و شیاطین به بند کشیده شوند.

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله: هر کس ماه رمضان را روزه بدارد و پاک دامنی ورزد و زبانش را حفظ کند و آزارش را به مردم نرساند ، خداوند ، گناهان گذشته و آینده او را می آمرزد و از آتش آزادش می کند و در سرای ابدی جایش می دهد و شفاعت او را درباره موحّدان گنهکار به تعداد کوه های به هم پیوسته، می پذیرد.

منبع: مراقبات ماه رمضان، ص29

​اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ ، وَ أَلْهِمْنَا مَعْرِفَةَ فَضْلِهِ وَ إِجْلَالَ حُرْمَتِهِ ، وَ التَّحَفُّظَ مِمَّا حَظَرْتَ فِيهِ ، وَ أَعِنَّا عَلَى صِيَامِهِ بِكَفِّ الْجَوَارِحِ عَنْ مَعَاصِيكَ ، وَ اسْتِعْمَالِهَا فِيهِ بِمَا يُرْضِيكَ حَتَّى لَا نُصْغِيَ بِأَسْمَاعِنَا إِلََى لََغْوٍ ، وَ لَا نُسْرِعَ بِأَبْصَارِنَا إِلَي لَهْوٍ…

خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و شناخت برتری این ماه و بزرگ‌داشت احترامش را و خودداری از آنچه که در این ماه ممنوع کردی، به ما الهام فرما؛ و ما را به روزه داشتن این ماه و حفظ انداممان از گناهانت و به کار گرفتن آن‌ها در آنچه که تو را خشنود می‌کند، یاری ده؛ تا با گوشمان به گفتار لغو گوش نکنیم و با چشممان به تماشای لهو نشتابیم…
فرازی از دعای ۴۴ صخیفه سجادیه

ماه رمضان آمد، نور دل و جان آمد

نور دل و جان آمد، ماه رمضان آمد

به به رم از آن آمد، یکسر همه دیوان را
یکسز همه دیوان را، به به رم از آن آمد

نیروی روان آمد، مر سالک صادق را
مر سالک صادق را، نیروی روان آمد

عاشق به فغان آمد، از شوق سحرخیزی
از شوق سحرخیزی، عاشق به فغان آمد

از سوی جنان آمد، آن را که دلت خواهد
آن را که دلت خواهد، از سوی جنان آمد

چون بند گران آمد، بر گردن محرومان
بر گردن محرومان، چون بند گران آمد

از عالم جان آمد، قرآن کریم این مه
قرآن کریم این مه، از عالم جان آمد

سعدان به قران آمد، از قدرش و قرآنش
از قدرش و قرآنش، سعدان به قران آمد

در مهد امان آمد، زین مه حسن نجمش
زین مه حسن نجمش، در مهد امان آمد
دیوان اشعار  علامه حسن زاده

أَعِنَّا عَلَی صِیَامِهِ بِکَفِّ الْجَوَارِحِ عَنْ مَعَاصِیکَ

دل هم مثل لباس مراقبت می‌خواهد…

دعای چهل و چهارم صحیفه
طراح: آقای سید محمد موسوی