صلوات الله علیه؛ درودهای خدا بر او باد.
۲. صلوات الله علیه؛ درودهای خدا بر او باد.
✨از وظایف و تکالیف بندگان درباره حضرت مهدی علیه السلام، درود فرستادن بر آن حضرت است. با توجه به آیه شریف «إنّ الله و ملائکته یصلّون علی النبی… » [احزاب/56] روشن میشود:
الف. خداوند متعال بر پیامبرش صلوات میفرستد. این صلوات که جمع «صلوة» است، هرگاه به خداوند متعال نسبت داده شود، به معنای فرستادن رحمت و هرگاه به فرشتگان و مؤمنان منسوب گردد، به معنای طلب رحمت است.
ب. از تعبیر «یصلّون» که فعل مضارع و دلیل بر استمرار است، فهمیده میشود که خداوند متعال، همیشه و پیوسته رحمت و درود میفرستد.
ج. رابطه ی مردم و رهبر در حکومت الهی، صلوات و سلام است. (علاقه قلبی کافی نیست؛ بلکه اظهار علاقه لازم است) خداوند در قرآن به پیامبرش میفرماید: «به زکات دهندگان صلوات فرست». ( (خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَکیهِمْ بِهَا وَصَلِّ عَلَیْهِمْ) (توبه: ۱۰۳).
در این آیه به مردم سفارش میکند که بر پیامبر صلوات فرستاده شود. آری؛ در اسلام رابطه مردم و رهبر، رابطه صلوات و درود است؛ همان گونه که در آیه ۵۴ سوره انعام خدا به پیامبرش دستور میدهد به کسانی که به ملاقاتش میآیند سلام کند. [۱]
بنابراین، صلوات الهی بر امام مهدی علیه السلام، به معنای فرستادن رحمت و برکت بی کران است که در ادعیه فراوان به چشم میآید.
در دعای افتتاح از خداوند میخواهیم: «اللّهم و صلّ علی ولی أمرک القائم». در دعای روز عید فطر نیز عرضه میداریم: «اللّهم صلّ علی ولیک المنتظر». در پگاه هر جمعه در دعای ندبه از پروردگار متعال میخواهیم: «اللّهم صلّ علی حجّتک و ولی أمرک» و در دعای صلوات هم میگوییم: «اللّهم صلّ علی ولیک و ابن أولیائک».
—————
[۱]: (وَإِذَا جَاءَک الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِآیَاتِنَا فَقُلْ سَلَامٌ عَلَیْکمْ)
زندگی مهدوی درسایه دعای عهد
۱. اَللّهُمَّ بَلِّغْ مَوْلانَا الاِمامَ الْهادِیَ الْمَهْدِیَّ الْقائِمَ بِاَمْرِک؛
در این فراز به پنج ویژگی حضرت مهدی علیه السلام اشاره شده است که به تبیین و توضیح این عناوین ذکر شده میپردازیم:
مولی
«مولی» از ماده (و ل ی) اشتقاق یافته است. این واژه از پر استعمال ترین واژههای قرآن کریم است که به صورتهای مختلفی به کار رفته است. معنای اصلی این کلمه، سرپرست است و سایرمعانی با توجه به قرینه استفاده میشود. امام مهدی علیه السلام مولای ماست؛ او ولایت دارد و سرپرست ماست.
امام
خداوند متعال او را امام قرار داده است. امام تنها راهنما نیست؛ بلکه امام است. تنها سرپرست نیست؛ بلکه امام است؛ یعنی کار و عبادت، خوردن و جنگیدن، سکوت و فریادش برای ما الگو و درس است.
امام به گفتهها و نظریه ها، عینیّت میبخشد. امام، طرح ذهنی اسلام را به حقیقت خارجی، تصوّر را به واقعیّت، و خیال را به حقیقت تبدیل میکند و بیان میکند که اسلام، تنها اسم بی مسمّا نیست.
امام با آن صفات و افکار و اعمال، همه جا و در همه وقت و برای همه افراد، امام است؛ چنانکه ابراهیم علیه السلام اکنون نیز امام است. چه جالب تعبیری است و چه نیکو مقامی است و چه زیبا واژه ای است کلمه «امام»!
این کلمه به قدری بار و محتوا دارد که هرگز لغات دیگر از قبیل معلم، مرشد، هادی، مبلغ و واعظ چنین معنایی را ندارند؛ زیرا همه لغات دلالت بر آموزش و ارشاد میکند؛ نه حرکت و پیشوایی؛ ولی امام یعنی کسی که خود میرود و عملًا پیشواست و دیگران از او پیروی میکنند.
هادی
تنها کسی که جریان هدایت به دست اوست خاتم الاوصیاء حضرت مهدی علیه السلام است. خداوند متعال به خاتم الانبیاء صلی الله علیه و آله و سلم در سوره رعد، آیه ۷ میفرماید:
إِنَّما أَنْتَ مُنْذِرٌ وَ لِکلِّ قَوْمٍ هادٍ؛
[ای پیامبر! ] تو فقط بیم دهنده ای و برای هر قومی، راهنمایی است.
با آنکه دیگر هیچ پیامبری مبعوث نمی شود، خداوند حجت خود را بر همه مردم تمام میکند و هرگز زمین از حجت خالی نمی ماند (وَ لِکلِّ قَوْمٍ هادٍ). در تفاسیر مجمع البیان و کنزالدقائق، حدیث آمده است که مراد از «هاد» امامان معصوم علیهم السلام هستندو اکنون امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف تنها هدایت کننده عالم از سوی خداوند متعال است.
مهدی
یکی از القاب مشهور امام زمان «مهدی» است. مهدی به معنای هدایت یافته و هدایت گر است. در واقع، او تجلّی واقعی «هدایت و راهنمایی» انسانها در مهم ترین برهه از تاریخ بشری است. آن حضرت، همه انسانها را به اوج کمال و تعالی رسانده، از غرقاب ضلالت و فساد، نجات خواهد داد.
در روایتی آمده است:
انّما سمّی القائِمُ مَهدِیاً لأنّه یهدی إلی أمر مضلول عنه… ؛
… قائم را بدان سبب، مهدی گویند که مردم را به امری که گم کرده اند، هدایت میکند.
امام صادق علیه السلام نیز فرموده است:
لأنّه یهدی الی کلِّ أمر خَفی؛
به دلیل اینکه به تمام امور پنهان، هدایت میشود.
بنابراین امام دوازدهم میتواند همگان را به قله رستگاری و ایمان رهنمون شود؛ چنان که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم به حضرت علی علیه السلام فرمود:
لقب مهدی بر او گذاشته شده است؛ چون مردم را به سوی خداوند، هدایت میکند.
قائم
یکی از مهم ترین و مشهورترین القاب حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف «قائم» است. از آن رو که آن حضرت دربرابر کجیها و کاستیهای اسفناک سیاسی، اجتماعی و اقتصادی موجود قیام کرده، برضد ظالمان و مفسدان وارد عمل خواهد شد، به آن حضرت قائم گفته میشود. از طرفی در این مدت طولانی، آن حضرت آماده انقلاب جهانی و مبارزه است و همیشه در حال انتظار برای قیام به سر میبرد.
امام صادق علیهما السلام فرموده است: «سمّی القائم لقیامه بالحق؛ قائم نامیده شده است، به سبب اینکه قیام به حق خواهدکرد».
در روایت دیگری از امام جواد علیه السلام نیز سؤال شد: «چرا او را قائم مینامند؟ » امام فرمود:
لأنّه یقوم بعد موتِ ذکرِه و ارتدادِ أکثرِ القائلین بأمامته؛
چون پس از آن قیام میکند که از یادها رفته است و بیشتر معتقدان به امامتش [از اعتقاد به او] برگشته اند.
بنابراین منتظران باید بدانند یکی از آسیبهای فراروی آنان غفلت از امام است و احتمال میرود افرادی که معتقد به امام زمان هستند، دچار فراموشی از حجت حی شوند.
ابلاغ درود
زندگی مهدوی درسایه دعای عهد
بخش سوم: ابلاغ درود
سلام به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف در این دعا از جهت کمیت، جهانی و از حیث کیفیت به اندازه عرش خداست. کیفیت سلام به امام در این دعا، بلندنظری منتظر را میرساند. انسان منتظر، بلندنظر است و اندیشه جهانی دارد و وقتی خواسته ای هم دارد، با نگاهی عمیق و طولانی، آن را مطرح میکند. برخی، امام را فقط برای رفع مشکلات خود طلب میکنند؛ اما منتظران واقعی، دغدغه جهانی دارند و هنگامی که مشکلی در غیر جغرافیای خود اتفاق میافتد، نگران میشوند.
دعای عهد به منتظران، افق جهانی میبخشد. در این بخش دعا میخوانیم:
… عن جمیع المؤمنین و المؤمنات فی مشارق الارض و مغاربها… ؛ از طرف همه مردان و زنان باایمان در مشرقهای زمین و مغربهای آن…..
منتظران با قرائت این دعا در ابتدای صبح از طرف همه مؤمنان سراسر جهان، به امام خود سلام میدهند. این فراز از دعا نشان
می دهد که امام را تنها برای خود خواستن، غلط است. منتظر واقعی، دغدغه جهانی دارد و چنین انتظاری، انتظار مثبت و پویاست.
در این قسمت، از خداوند متعال درود و سلام برای امام زمان درخواست میکنیم که دوازده فراز دارد:
۱. اَللّهُمَّ بَلِّغْ مَوْلانَا الاِمامَ الْهادِیَ الْمَهْدِیَّ الْقائِمَ بِاَمْرِک؛
خدایا به مولای ما، آن امام راهنمای راه یافته و قیام کننده به فرمان تو [رحمت وسلام برسان].
اشخاص والا مرتبه و مشهور، دارای اسامی، القاب و کنیههای مختلف و واقعی هستند که هر یک، نمایان گر بعدی از ابعاد شخصیتی و وجودی آنان است؛ لذا وقتی در ادعیه و زیارات، اسما و القاب فراوان برای حضرت مهدی علیه السلام بیان شده است، درمی یابیم که ابعاد وجودی آن حضرت فراوان و دارای حقیقت است.
ای زنده که غیر تو معبودی نیست!
۱2. یا حی لا إله الا انت؛ ای زنده که غیر تو معبودی نیست!
پیش تر، حی بودن خداوند را توضیح دادیم. در این قسمت، وحدانیت او ذکر شده است که مقداری در این باره توضیح میدهیم:
در قرآن بارها شعار توحید با بیانات گوناگون مطرح شده است؛ مانند: «لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ»، [۱] «لا إِلهَ إِلَّا هُوَ»، [۲] «لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ»، [۳] «لا إِلهَ إِلَّا أَنَا». [۴]
«لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ» اوّلین صفحه شناسنامه هر مسلمان است.
—————
[۱]: صافات: ۳۵.
[۲]: بقره: ۱۶۳.
[۳]: انبیاء: ۸۷.
[۴]: نحل: ۲.
زندگی مهدوی درسایه دعای عهد
۴. یا حَیُّ یا قَیُّومُ؛ ای زنده! ای پابرجا!
در آیةالکرسی میخوانیم: ( (اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ) )
معنای حیات درباره ذات پروردگار با دیگران فرق میکند و مانند سایر صفات الهی، از ذات او جدایی ناپذیر است و در آن، فنا راه ندارد: ( (وَتَوَکلْ عَلَی الْحَیِّ الَّذِی لَا یَمُوتُ) ). [۱] او در حیات خویش، نیازمند تغذیه، تولید مثل، جذب و دفع نیست: «یا حی الذی لیس کمثله حی». [۲]
—————
[۱]: فرقان: ۵۸.
[۲]: مفاتیح الجنان، دعای جوشن کبیر.